De avond over voedsel en natuur beloofde informatie en debat en beide kwamen er. Een artikel vooraf in Goirles Belang bracht veel boeren naar de bibliotheek: ze voelden zich tekort gedaan. De Nederlandse landbouw behoort tot de wereldtop, wat hier is ontwikkeld is indrukwekkend, meldde Victor van het B-team in zijn opening. Maar grote partijen als supermarkten en banken maken de dienst uit en de intensieve productie put de grond uit en pakt erg slecht uit voor natuur, milieu en gezondheid.
Seizoensgroenten
Het ging in de volle bibliotheek over producenten, consumenten en overheid, alledrie ruim aanwezig. ‘De consument kan kiezen,’ stelde Victor, ‘tussen bio-industrie en ecologische landbouw: lokaal voedsel, seizoensgroenten, minder vlees, diervriendelijk, weinig afval.’ Die scherpe tegenstelling sprak aanwezige boeren niet aan. Twee biologische presenteerden hun bedrijf: Wim en Harriëtte van Roessel van De Regte Heijden in Riel.
In hun biologische melkveebedrijf blijven kalfjes lang bij hun moeder en keren ze later terug in de familiekudde. De kringloop omvat drie varkens die geheel leven op afval. Biologisch gaat niet zonder idealisme. Aan de vele regels verdient iedereen behalve de boer zelf, verzuchtte Harriëtte: ‘Onze missie wordt nog niet uitbetaald.’ De landbouw heeft het altijd gedaan en, vonden meer boeren, het boerenleven staat steeds verder van de burger.
Niet zonder de boeren
Spreker Johan van den Hout, tot voor kort gedeputeerde in Noord-Brabant, schetste hoe de provincie noodzakelijke ontwikkelingen tracht te sturen met regels, subsidies en verboden. Compromissen zijn nodig; het gaat niet zonder de boeren. Die staan voor veel onzekerheid en moeilijke keuzen, zeker nu de overheid de stikstofuitstoot serieus moet verminderen.
Dat niet-biologische boeren het slecht doen voor de natuur, dat lieten de boeren zich niet zeggen. Eén vertelde over veel vogelsoorten op zijn land, die verdwenen toen Brabants Landschap het beheer overnam. Een ander somde op wat hij doet aan natuurbeheer: een indrukwekkende lijst. Elke boer staat voor moeilijke keuzen. We moeten boeren weer meer gaan waarderen, meende Victor.
Overschakelen
Biologisch gaan ligt niet iedereen (dat is een grote omschakeling en niet elke boerin wil haar eigen winkeltje) en wie dat wil moet twee jaar overbruggen en krijgt weinig hulp van de bank. ‘De samenleving is gewend alles te hebben en daar past het biologische gedachtengoed niet goed in,’ werd opgemerkt. Consumenten weten weinig van de herkomst van de producten en missen de band met regio en boer. Je kunt op de fiets naar de biologische boer maar de consument moet in de supermarkt ook juiste keuzen kunnen maken. Waarom niet een verbod op niet-biologisch vlees: dat kon toch ook met gloeilampen?
Geld en macht werden het onderwerp. De te hoge grondprijs vergt een hoog rendement. Boeren kunnen samen optrekken! Maar kartelwetgeving verbiedt dat in de prijsvorming. Macht vergt tegenmacht! stelde een SP-lid. Het gesprek werd globaler, de tegenstellingen namen af en het begrip groeide. Aan de bar werden verder rimpels weggewerkt. Maar het besef bleef dat grote veranderingen veel vergen van boeren en overheden en van consumenten en burgers. (eerder gepubliceerd in Goirles Belang van 18 september 2019)