Het oude raadhuis van Oisterwijk gonst ervan: 60 deelnemers uit drie gemeenten storten zich in een conferentie op de biodiversiteit en doen een intensieve avond lang samen ontdekkingen. Twee jaar geleden hadden we de zaal niet vol gekregen over biodiversiteit, merkt een fractielid op. Het wordt een enthousiast en daadkrachtig samenzijn dat het onderwerp definitief en breed gesteund op de gemeentelijke agenda plaatst: een springplank om herstel van biodiversiteit structureel op te pakken.
Stoelen erbij in een volle zaal
Bodes halen er stoelen bij. Leden van veertien raadsfracties van Goirle, Hilvarenbeek en Oisterwijk hebben ingetekend, naast wethouders, ambtenaren en B-teamleden. Er komen er meer dan verwacht. Wethouder Eric Logister schetst bij zijn opening de vijftienjarige geschiedenis van de drie B-teams: deskundige vrijwilligers voor biodiversiteit.
Ecoloog Mischa Cillessen dompelt het gezelschap met een inspirerend verhaal onder in biodiversiteit en zet gevestigde inzichten op hun kop. Het klopt niet, ruimtelijke ontwerpen maken met een potlood op een wit vel: buiten is geen blank canvas, dus begin met groen en gum daarin de benodigde ruimte uit! Met zijn publiek kijkt hij anders naar wilde en ongeliefde, maar waardevolle stukjes groen.
Ambitie op de kaart
Waar de belangrijke impact van gemeenten op biodiversiteit niet positief is komt dat vaak door een gebrek aan kennis. Ontbrekende kennis, stelt organisator Anjo Roorda, kunnen gemeenten binnenhalen en bij krappe budgetten kunnen netwerken en structuren verschil maken. Gemeenten hebben baat bij samenwerken, ook onderling. Biodiversiteit moet in afwegingen zwaarder wegen; ambtenaren vragen heldere opdrachten. Helpt het, vraagt hij, scherpere ambities in beelden om te zetten, zoals op een kaart?
Voor vijf workshops waaieren de deelnemers uit door het raadhuis. In de Burgerzaal blijkt het te werken, op de kaart ruimtelijke verbindingen zichtbaar te maken en ook: waar die nog kunnen komen en wat daarvoor op te lossen is. Het gezelschap buigt zich over de kaart, tekent met stiften en voert steeds geanimeerder gesprekken, iedereen lijkt met iedereen in gesprek.
Olifant in de ruimte
Onder de hanebalken is het onderwerp de Oostflank, een groot project tussen Tilburg en Oisterwijk. Dat begint bij water en bodem, wordt vastgesteld, en het bij elkaar brengen van belanghebbenden. De ‘olifant in de ruimte’ is de grote woningbouwopgave. Het gesprek gaat over ambities, natuur en gezondheid: een waarde van groen. Kaders stellen, helpt dat? Gedacht wordt aan een ‘groenekansenkaart’.
Met een batterij stiften schetst een gemeentelijk ontwerper in de kamer ernaast de dilemma’s bij een groenontwerp en wat er fout kan gaan, bijvoorbeeld de langjarige beheerkosten van een ontwerp vergeten te ramen. Bewoners betrekken en de rollen van betrokken partijen onderscheiden, dat werkt. Bewoners verhuizen; ook een nieuwe generatie moet voor het ontwerp worden gewonnen.
Gemeente goede voorbeeld
In de raadszaal presenteren afgevaardigden van Deltaplan Biodiversiteitsherstel het werken met Kritische Prestatie Indicatoren, waar vragen bij komen: verleid je zo je burgers tot biodiversiteit? Dat is niet de opzet: met KPI’s beoordeelt de gemeente het eigen handelen. Het begrip Basiskwaliteit Natuur maakt het doel van herstel van biodiversiteit in 2030 meetbaar: de stand van bepaalde soorten toont aan of het geheel de lijn omhoog inzet. Die soorten tellen, dat is te doen.
Komt in elke workshop de burger wel langs, in de vijfde workshop staat die centraal, bijvoorbeeld in zijn ‘netheidssyndroom’: minder maaien stuit op weerstand. Uitleggen, leuk maken, wedstrijden uitschrijven, niet belerend zijn, combineren met sociale doelen, voortrekkers inschakelen… de groepsleden schrijven een vel vol, ook: ‘Gemeente goede voorbeeld’.
De waarde van vasthoudendheid
Deze conferentie, stelt de organisator, bewijst de waarde van samen in gesprek zijn met verrassende vragen en in creatieve vormen: verschillen in positie en herkomst vallen weg, deelnemers zoeken samen oplossingen en worden er wijzer en enthousiast van.
Biodiversiteit vraagt vasthoudendheid, stelt wethouder Eric, zoals de conferentie laat zien, die door corona twee keer georganiseerd moest worden. Alle deelnemers gaan tenslotte samen vrolijk op de foto en nemen de ervaring en hun optimisme mee naar huis. De nablijvers bespreken bij een glas: wie maakt vanaf deze springplank een grote sprong naar herstel van biodiversiteit?
Anjo Roorda.