Bouwen in de natuur in Riel: tot hier en niet verder

Poel in het betreffende gebied

Een ‘Nieuw Landgoed’ beginnen kan soms een goed idee zijn: het brengt een woonhuis ‘met allure’ en het brengt vooral: nieuwe natuur. Zulk nieuw bos meet minimaal vijf tot 7½ hectaren en is veelal openbaar toegankelijk. Maar wat als die ‘nieuwe natuur’ alleen in naam nieuw is? En als het huis ‘met allure’ bestaande natuur blokkeert en in de weg zit?

Historische grond aan De Leij

Het beekdal van De Leij in Riel, daar zou ‘Landgoed Leijvennen’ moeten komen met drie enorme bouwblokken. Het beekdal is een waardevolle, te beschermen plek. Dit is historische grond: De Leij en het beekdal hebben eeuwenlang de identiteit van Riel als nederzetting, dorp en dorpsgemeenschap bepaald. Het B-team, al jaren in het beekdal aan het werk, ziet er de typische soorten van het Brabantse cultuurlandschap: de kleine vuurvlinder, de spotvogel, de watersnip, de houtsnip, de roodborsttapuit. Diersoorten die zijn verdreven door de intensieve landbouw vonden hier hun plek.

Het beekdal verbindt bovendien grote natuurgebieden: de Kaaistoep in het noorden en de Regte Heide in het zuiden. Soorten als libellen, dag- en nachtvlinders, amfibieën, vogels, vleermuizen en grote en kleine zoogdieren, kunnen zich veilig tussen die gebieden verplaatsen: zo voorkomen zij genetisch verval door isolatie. Een bredere natte verbindingszone functioneert beter, want elke soort heeft eigen omgevingsvoorwaarden. Het beekdal is belangrijk voor de natuurkwaliteit op regionale schaal!

Afgeknepen verbindingszone

Hoewel de gemeente Goirle het gebied in het Landschapsbeleidsplan aanduidt als te beschermen zone, ‘geheel natuurlijk in te richten’, schrok de gemeente niet van de excessieve bouwblokken die een projectontwikkelaar er projecteerde. Alle kuubs bij elkaar gaat het om gebouwen gelijk aan zo’n 29 stadswoningen. Het Bestemmingsplan Buitengebied, dat nieuwe woningen verbiedt, moest ervoor aangepast op een gekunstelde manier, met veel gegoochel met hectaren. Helaas, nieuwe natuur creëren zoals de regeling Nieuwe Landgoederen bedoelt, gebeurt alleen op papier: de bestemming ‘landbouw’ veranderen in ‘natuur’ verandert niets, want er is al natuur, zoals het B-team weet als geen ander. En de al bestaande natuur wordt door de bouwblokken ernstig gefrustreerd; de verbindingszone wordt afgeknepen.

De deskundige, verontruste reactie van het B-team maakte indruk: de gemeenteraad stemde eind 2019 tégen het plan. De raad wilde meer balans tussen bebouwing en geboden natuurontwikkeling en het beekdal vrijwaren van verstoring van ecologische waarden. Vervolgens echter paste het College van B&W het plan op ondergeschikte punten aan en stemde de gemeenteraad in juni 2020 tot verrassing en ontzetting van betrokkenen alsnog voor. Nu is het aan de Raad van State: het B-team gaat in beroep tegen het Bestemmingsplan en vraagt een voorlopige voorziening om bouwen tijdens de juridische procedure onmogelijk te maken.

Brabantse Milieufederatie en Het Groene Hart Brabant

De bouwblokken in het beekdal verstoren de rust en het leefgebied van soorten en vernauwen de natte verbindingszone. Alleen de projectontwikkelaar wordt (veel) beter van dit ‘Nieuwe Landgoed’, en het handjevol mensen dat het zich kan veroorloven zo royaal buiten te gaan wonen. Natuur, biodiversiteit en inwoners van Riel en Goirle hebben het nakijken. Dat een Nieuw Landgoed als ‘economische drager’ nodig zou zijn om er natuur te ontwikkelen is niet waar: de gemeente, eigenaar van verschillende percelen in het gebied, kan dat zonder meer doen, zonder villa’s in het kostbare beekdal.

De Brabantse Milieufederatie en vereniging Het Groene Hart Brabant voegen zich bij het beroep van het B-team: ook zij willen de belangrijke natuurgebieden van onze Brabantse beekdalen beschermen tegen het almaar toenemen van bebouwing. Dat de groene gemeente Goirle in zulke particuliere plannen meegaat is onbegrijpelijk. Het B-team Goirle-Riel werkt graag aan herstel van de biodiversiteit; nu moet het helaas alles op alles zetten om verdere mensgemaakte verslechtering tegen te gaan.

Anjo Roorda, B-team Goirle-Riel

(Goirles Belang 2021)