Een geintje, zo begon het ooit, vertelt het opperhoofd. Dat dacht ik ook, toen ik ervan hoorde: hahaha! dochterlief toch, wat verzin je. Maar het is heus waar en het is leuk, met 3.000 deelnemers is het groot geworden en een tikje serieus kan het uitpakken ook, als je team een kanshebber blijkt te zijn en de minuten wegtikken terwijl de laatste stukjes hun weg vinden en de concurrentie net zo hard zwoegt. Het is weer NK Legpuzzelen en dat wordt, in de laatste van vijftien voorrondes, onverwacht spannend, in Teteringen, bij Breda naar blijkt (ik dacht aan België).
Grote, snel opwarmende zaal, populaire liedjes uit de luidsprekers, zestig teams van vier personen elk, druk in gesprek, ze hebben hun tafel gevonden, zetten snoep klaar en schaffen een pilsje of een witte wijn aan of vullen een waterflesje. De electronische klok telt af naar nul en het geluid neemt toe tot de baas van het spul de microfoon pakt. Hij vertelt over Jan van Haasteren, van de gelijknamige cartoonachtige puzzels, die oud is maar niet der dagen zat en die steeds meer tekenaars naast zich duldt: honderden gezellige puzzels maken, het is geen sinecure. Muziek: iets van Abba.
Felbegeerde finaleplaats
Ik ben hier met dochter en schoondochter en nog twee: team Puzzly Riot, voor de vijfde keer deelnemer, vier keer net naast de felbegeerde finaleplaats gegrepen, deze keer moet lukken. Ze hebben getraind, maar niet zoveel als anderen, ze hebben een taakverdeling en dochter heeft schoondochter geprimed vooral te communiceren: zeggen wat je ziet, uitspreken waar je aanvulling nodig hebt, vragen wat ontbreekt. De één doet de kanten, anderen doen projecten, sommigen doen poppetjes en anderen juist weer niet. Ik mag reglementair alleen toekijken en niet bemoeien.
Terwijl de speaker de spelregels nog eens uitlegt stropen deelnemers de korte mouwen nog meer op en binden ze hun haar op, glazen worden weggezet want een natte puzzel kan vervangen maar dan begin je opnieuw. Mis je het laatste stukje, dan komen er tien seconden bij. De finale is in Roelofarendsveen: daar woont de oprichter en drijft hij zijn nering: puzzels van Jan van Haasteren. Voor het Wilhelmus staan de habitué’s al, ze zingen goed mee. Het startsein! Ze rukken het Jan van Haasteren papier van de Jan van Haasteren puzzel. Thema: Bibliotheek. Muziek: André Hazes.
Straffe competitie
Iedereen maakt dezelfde puzzel en de drie teams die het eerst klaar zijn gaan door naar de finale, snelheid is alles. Drie teams van de zestig, dat is straffe competitie. Iedereen heeft gelijke kansen, dus geen hulpmiddelen, alleen maar de tafel en de doos, geen bakjes om te sorteren, geen standaard voor het plaatje op de deksel. Puzzelstukjes verspreiden zich over de tafels en nijvere handen beginnen het sorteren. Sweet Caroline, voorspelt dochterlief onderweg. Daar hoeven we niet lang op te wachten maar de puzzel is moeilijk dus deze keer wordt amper meegezongen.
Sweet Caroline
Good times never seemed so good
I’ve been inclined
To believe they never would
Oh no, no
Rondlopen mag ik: kijken hoe de concurrentie vaart. Ik zie vooral vrouwen, vaak best jong, maar naast ons zitten vier mannen, ze schieten niet op. Een tweetal loopt rondjes met deskundige blik, al geplaatst voor de finale maar ze hebben hier ook een team zitten: Ladies on Fire, dat team doet het goed, heel goed zelfs, maar onverwacht zal nog een probleem opduiken. Het eerste halfuur bijna voorbij vraag ik de opperpuzzelaar of hij de kanshebbers eruit kan halen. Nou nee, het is een lastige puzzel dus iedereen struggelt.
Duizend stukjes op hun plaats
Ich bin wie du, wir sind wie Sand und Meer,
und darum brauch ich dich so sehr.
Ich bin wie du, wir sind wie Tag und Nacht,
füreinander immer nur da, immer nur da.
De man uit Roelofarendsveen roept om dat de snelste tijd ooit, veertig minuten is geweest, dus dat ze nog elf minuten hebben. Een zucht gaat door de zaal. Maar kort daarop worden de verschillen zichtbaar en, verrassend, drie sterke teams zitten, puur toeval, bij het raam naast elkaar, daaronder ook mijn team Puzzly Riot… Ik heb al begrepen dat ze het goed doen, ik zie dat ze kanshebbers zijn. De temperatuur loopt op. Officiële belangstelling voor onze hoek neemt toe: crew volgt de vorderingen en groepeert zich, notitieborden in de aanslag, de fotograaf staat klaar.
Gejuich en applaus! Sister Act is al klaar, duizend stukjes in één uur acht minuten drieëndertig seconden! Wie nog in de race is laat zich niet afleiden, er zijn nog twee plaatsen te vergeven. In mijn team wisselen twee met de snelheid van een pitstop: niet iedereen werkt graag op zijn kop. Vragen en instructies gaan beheerst over tafel, snelle vingers passen stukjes en klikken projecten in de rand. Naast ons zijn warempel de Ladies on Fire klaar, in één uur dertien en elf! Er is nog één finaleplaats over en crew gebaart dat er twee kanshebbers zijn: mijn team en één aan de andere kant.
Ontknoping
`t is altijd lente in de ogen van de tandartsassistente
`t is altijd lente in de ogen van de tandartsassistente
voor de patienten van de assistente is het altijd lente!
Het gaat steeds sneller, stukjes vinden hun plek, gaten worden gedicht, mijn team neemt geen tijd om het voorhoofd te wissen, dit is geen geintje meer. Bijna, bijna… Officials lijken op ons in te zetten maar dan klinkt gejuich: het Puzzelkwartet is klaar, één vijfentwintig veertien, de finale is vergeven, weer net niet gehaald. Maar Puzzly Riot gaat door, ze maken hem af, de Bibliotheek met de vele poppetjes, ze juichen en klappen en de tijd wordt genoteerd, twintig seconden verschil met nummer drie, meer is het niet, weer net ernaast gegrepen… Ik haal drankjes voor de verhitte teamleden.
zij lacht naar mij, ik lach naar haar…
en het is voorjaar, en het is voorjaar.
het maakt niet uit, al raak ik al mijn tanden kwijt.
want het is lente, lente voor altijd.
Pas later komt de echte ontknoping: Ladies on Fire kan aan de finale niet deelnemen want minstens drie van de vier teamleden moeten door en één team is al geplaatst. Ze komen het ons sportief zelf vertellen. Mijn Puzzly Riot ontvangt rondom felicitaties, ook van de wedstrijdleider. Behalve de finaleplaats winnen ze een cadeaubon voor Jan van Haasteren. Op weg naar de uitgang, er wordt nog druk gepuzzeld, schaffen ze er nog een stapeltje puzzels van aan om te oefenen, Jan van Haasteren. Naar Ladies on Fire zwaai ik nog. Roelofarendsveen, here we come!
(Teteringen 3 maart 2024)